Ik zat laatst met mijn lief in een restaurant. Naast ons was een lange tafel (zo’n 25 man) vol gezelligheid. Het was niet lastig om te ontdekken dat het collega’s waren. De ober was druk om de groep te voorzien van genoeg drank en na ruim een half uur werden de wensen voor het diner opgenomen. Er stond man op. Hij tikte met een mes tegen zijn glas en toen iedereen stil was, schraapte hij zijn keel.
   ‘Zoals jullie weten is onze baas door persoonlijke redenen niet in staat hier vanavond te zijn. Hij heeft mij gevraagd iets tegen Piet te zeggen. Ik heb niet genoeg tijd gehad om een toespraak voor te bereiden en daarom hou ik het kort. Piet: want fantastisch dat je al 25 jaar op onze afdeling van de gemeente werkt. Laten er nog vele jaren volgen. Proost.’

Ik voelde een plaatsvervangende schaamte. Wat een minimale speech voor iemand die zoveel jaar bij één werkgever werkt. Hoezo had hij geen tijd om een toespraak voor te bereiden. De groep zat er al toen wij binnenkwamen. In meer dan een half uur had de man zich toch beter kunnen voorbereiden. Hij had zich kunnen terugtrekken, hij had de andere collega’s kunnen bevragen, hij had gewoon wat beter zijn best moeten doen, oordeelde ik om me direct na deze gedachte af te vragen of hij misschien de angst had om te speechen…
Hoe je het ook wendt of keert, iemand die 25 jaar in dienst is, verdient beter. 

Tips voor een goede presentatie / speech:

• Ga eerst even wandelen om ontspannen na te denken over wat je wilt zeggen
• Maak een mindmap over jouw presentatie. Laat je informeren als dat nodig is. Centraal staat jouw kernboodschap
• Bedenk een goede titel of een metafoor. Zoek bijvoorbeeld een mooi, passend gedicht
• Begin met voorbeelden, ijsbrekers en anekdotes
• Hou het dicht bij jezelf. Jouw ervaring, jouw gevoel
• Geef voorbeelden. Maak het beeldend en concreet. Dit betekent dat je het kunt zien en dat je beschrijft wat je ziet
• Korte zinnen, in eenvoudige taal
• 100 rustig uitgesproken woorden duren 1 minuut. 200 woorden / minuut is vlotte radiotaal
• Tien minuten is al best lang, beter vijf mooie minuten, dan tien saaie
• De luisteraars moeten antwoord krijgen op de volgende vragen:
  Waarom vertelt je dit?
  Wat kom je brengen?
  Welk perspectief bied je? Een goede speech biedt hoop, lichtpunten en vertrouwen
• Als u uw verhaal uitschrijft, druk uw speech dan af in grote letters
• Wees heel zuinig met  PowerPoint en andere toeters en bellen, het leidt meestal af
• Neem de luisteraars mee op een spannende reis
• Het gaat om echte verhalen! Gewoon, wat je hebt meegemaakt
• Doe wat bijzonders, maak er een mooi moment van
• Oefen een paar keer hardop, met publiek
• Bedenk dat alle professionals flink repeteren. Jij heeft dat ook nodig

Een speech over / voor iemand
Een jubilaris, een begrafenisspeech, een speech bij een trouwerij. Voorbereiden kost tijd. Spreek met mensen die de persoon kennen, doe dit bijvoorbeeld aan de hand van foto’s. Wat is kenmerkend voor iemand? Verzamel de info en probeer thema’s te herkennen, de rode draad, terugkerende patronen. Vertrouw op je intuïtie. Wat heb jij meegemaakt rondom deze mens. Bij een trouwerij ken jij meestal de geschiedenis van één van de twee. Net als het publiek. Voor de andere helft is het meeste nieuw en voor hen heb je dus altijd al een interessant verhaal! Bij een begrafenis gaat het er vooral om wat je ontroert aan iemand, wat bijzonder was aan de levensweg van deze mens. Kleine, mooie details, de momenten die je je herinnert.

Het beste presenteert je in contact met jouw publiek. Spontaan, niet teveel van papier, interactief, deskundig, speels, met humor en zonder uit het hoofd geleerde zinnen.

Nog even over de man in het restaurant:
Misschien had de spreker inderdaad pas in het restaurant gehoord dat hij de klos was om te speechen. Als jou dat overkomt:
Neem een stuk papier en ga tijdens het borrelen langs bij alle collega's. Vraag 1 (leuke of typerende) eigenschap van 'Piet'. Vraag ook of de collega een leuke anekdote heeft en laat dat die collega desnoods zelf vertellen.
Jou speech bestaat dan uit een rustige opsomming van alle eigenschappen van Piet die hem in het zonnetje zetten en enkele andekdotes. Lekker met elkaar met jou als hoofdspeker.

Wat vind je moeilijk aan het geven van een prestenatie of het houden van een toespraak?

Probeer een werkbespreking eens te benaderen als een toepsraak. Maak dus een presentatie.

Waar loop je tegenaan?